ΚΑΤΑΓΜΑ ΚΕΦΑΛΗΣ ΚΕΡΚΙΔΑΣ
(RADIAL HEAD FRACTURES)
Τα κατάγματα της κεφαλής της κερκίδας είναι τα πλέον συχνά κατάγματα στη περιοχή του αγκώνα και αφορούν περίπου το 30% των καταγμάτων της περιοχής. Στο σύνολο των καταγμάτων στο ανθρώπινο σώμα είναι 1.5-4%. Ο μηχανισμός κάκωσης είναι πτώση με τον αγκώνα τεντωμένο και το αντιβράχιο σε πρηνισμό. Συχνά συνδυάζονται και με άλλες κακώσεις στη περιοχή του αγκώνα, εκ των οποίων η συχνότερη είναι η ρήξη του έξω πλαγίου συνδέσμου που φθάνει σε ποσοστό το 80%. Άλλες λιγότερο συχνές συνοδές συνδεσμικές βλάβες είναι η ρήξη του ωλενίου πλάγιου συνδέσμου του αγκώνα και η ρήξη της μεσοστέου μεμβράνης ( του συνδέσμου δηλαδή που συνδέει μεταξύ τους τα δύο οστά του αντιβραχίου κερκίδα και ωλένη) που σε συνδυασμό με τραυματισμό της κάτω κερκιδωλενικής αρθρώσεως κάνουν τη λεγόμενη «Essex-Lopresti» βλάβη. Η συνύπαρξη κατάγματος κεφαλής της κερκίδας με εξάρθρημα του αγκώνα και κάταγμα της κορωνοειδούς αποφύσεως είναι μια βαρύτατη κάκωση που έχει το όνομα “τρομερή τριάδα” (Terrible Triad Injury), και η αντιμετώπιση της παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες. Τέλος είναι δυνατόν να συνυπάρχουν κατάγματα και στα άλλα οστά που σχηματίζουν την άρθρωση του αγκώνα, ακόμα και κάταγμα του σκαφοειδούς στο καρπό.
Η ιδιαιτερότητα των καταγμάτων της κεφαλής της κερκίδας έγκειται στη φτωχή αιμάτωση της, η οποία διαταράσσεται στα συντριπτικά κατάγματα, με συχνή επίπτωση τη νέκρωση και απορρόφησή της.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Το κύριο σύμπτωμα μετά από ένα κάταγμα της κεφαλής της κερκίδας είναι πόνος στην έξω πλευρά του αγκώνα με περιορισμό στη κίνηση στον πρηνισμό και υπτιασμό του αντιβραχίου, αλλά και στη κάμψη και έκταση. Είναι επίσης δυνατόν να εμφανιστεί και μπλοκάρισμα της άρθρωσης, λόγω παρεμβολής οστικού τεμαχίου ανάμεσα στις αρθρικές επιφάνειες. Αστάθεια του αγκώνα παρατηρείται στις περιπτώσεις με συνδεσμική βλάβη. Σε τραυματισμούς και της κάτω κερκιδωλενικής άρθρωσης έχουμε πόνο στη περιοχή του καρπού, όπως και στη μεσότητα του αντιβραχίου όταν έχουμε τραυματισμό της μεσοστέου μεμβράνης.
Η διάγνωση τίθεται συνήθως με τον απλό ακτινολογικό έλεγχο. Περαιτέρω έλεγχος με αξονική τομογραφία είναι πιθανόν να χρειαστεί στις περιπτώσεις συντριπτικών καταγμάτων και όταν αναζητούμε ύπαρξη ενδοαρθρικών οστικών θραυσμάτων.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπεία των καταγμάτων της κεφαλής της κερκίδας μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική. Η συντηρητική θεραπεία έχει θέση σε απαρεκτόπιστα κατάγματα χωρίς συνδεσμική βλάβη. Ο αγκώνας ακινητοποιείται σε απλή ανάρτηση ή σε νάρθηκα για χρονικό διάστημα 3 εβδομάδων και στη συνέχεια ακολουθείται πρόγραμμα πρώιμης κινητοποίησης. Πρέπει να αποφεύγεται η μεγαλύτερου χρόνου ακινητοποίηση, γιατί θα οδηγήσει σε δυσκαμψία του αγκώνα.
Τα συντριπτικά και παρεκτοπισμένα κατάγματα, καθώς και αυτά που δημιουργούν μηχανικό μπλοκ, πρέπει να αντιμετωπίζονται χειρουργικά. Οι επεμβάσεις που έχουμε στη διάθεσή μας είναι:
1. Ανοικτή ανάταξη και εσωτερική οστεοσύνθεση
2. Μερική αφαίρεση της κεφαλής
3. Πλήρης αφαίρεση της κεφαλής
4. Αντικατάσταση της κεφαλής με πρόθεση
5. Εφαρμογή ενδομυελικού ήλου
Η ανοικτή ανάταξη και η οστεοσύνθεση πρέπει να είναι η πρώτη μας επιλογή, ειδικά σε νέα και δραστήρια άτομα. Αυτό, όμως δεν είναι πάντα εφικτό, καθώς σε ένα πολύ συντριπτικό κάταγμα η κεφαλή έχει χάσει την αιμάτωση της και η πιθανότητα νέκρωσης είναι πολύ υψηλή. Η μερική αφαίρεση προτείνεται σαν μέθοδος θεραπείας στις περιπτώσεις που το κάταγμα αφορά τμήμα μικρότερο του 25% της κεφαλής, αλλά πρέπει να έχουμε υπόψιν ότι είναι πιθανόν να εμφανιστεί αστάθεια στον αγκώνα. Η πλήρης αφαίρεση της κεφαλής της κερκίδας εφαρμόζεται σε πολύ συντριπτικά κατάγματα και συνιστάται σε μεγαλύτερα άτομα με μειωμένες απαιτήσεις. Η αντικατάσταση της κεφαλής με τεχνητή πρόθεση έχει επίσης ένδειξη στα συντριπτικά κατάγματα και προσφέρει πολύ καλά αποτελέσματα και με διάρκεια στο χρόνο. Τέλος η τοποθέτηση ενδομυελικού ήλου έχει θέση σε λίγα μόνο κατάγματα, κυρίως στα παιδιά. Στις περιπτώσεις με συνοδά κατάγματα και συνδεσμικές κακώσεις (έξω πλάγιος σύνδεσμος, κάταγμα κορωνοειδούς αποφύσεως, τραυματισμοί της περιφερικής κερκιδωλενικής άρθρωσης κ.λ.π.), η αποκατάσταση όλων των βλαβών κρίνεται επιβεβλημένη, εκτός του ωλενίου πλάγιου συνδέσμου που συνήθως δεν χρειάζεται.
Γενικά, τα κατάγματα της κεφαλής κερκίδας έχουν καλή πρόγνωση, υπό τη προϋπόθεση της σωστής επιλογής της μεθόδου αντιμετωπίσεως τους και της άρτιας χειρουργικής τεχνικής από τον θεράποντα. ‘Όμως, η πιθανότητα μετατραυματικής δυσκαμψίας του αγκώνα, ή/και εμφάνισης έκτοπης οστεοποίησης είναι υπαρκτή, όπως και σε όλα τα κατάγματα του αγκώνα και είναι πιθανόν να απαιτηθεί συμπληρωματική επέμβαση για τη αποκατάσταση της κίνησης του αγκώνα.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ν ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
