ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ ΑΚΡΟΔΑΚΤΥΛΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΝΥΧΙΟΥ ΧΩΡΑΣ
(FINGERTIP AND NAIL BED INJURIES)
Οι τραυματισμοί των ακροδακτύλων του χεριού είναι ένας πολύ συνηθισμένος τραυματισμός, καθώς τα δάκτυλα προβάλλουν στο χώρο σε κάθε μας δραστηριότητα. Είναι οι πλέον συχνοί τραυματισμοί των χεριών στους ασθενείς που επισκέπτονται τα τμήματα επειγόντων στα νοσοκομεία. Απαντώνται επίσης με μεγάλη συχνότητα και στα παιδιά με κύρια αιτία τον εγκλωβισμό του δακτύλου σε πόρτα που κλείνει.
Οι μορφές τραυματισμού των ακροδακτύλων είναι:
1. Απλή σύνθλιψη του δακτύλου, με ή χωρίς κάταγμα της ονυχοφόρου φάλαγγος και υπονύχιο αιμάτωμα
2. Ανοικτό τραύμα της υπονυχίου χώρας
3. Απόσπαση του νυχιού και αποσπαστικού τύπου τραύματα της περιοχής (ατελής βιώσιμος ακρωτηριασμός)
4. Πλήρης ακρωτηριασμός
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Το κύριο σύμπτωμα είναι ο ισχυρός πόνος. Τα ακροδάκτυλα έχουν πλούσιο δίκτυο νευρικών απολήξεων με αποτέλεσμα οι τραυματισμοί να είναι εξαιρετικά επώδυνοι. Στις περιπτώσεις που έχουμε λύση της συνεχείας του δέρματος ή της υπονυχίου χώρας υπάρχει έντονη αιμορραγία που φοβίζει αρχικά τον τραυματία. Δεν κινδυνεύει όμως από απώλεια αίματος καθώς πολύ γρήγορα τα μικρά τραυματισμένα αγγεία κάνουν σπασμό και σταματά η αιμορραγία μόνη της.
Ο απλός ακτινολογικός έλεγχος είναι πάντα απαραίτητος για τη διερεύνηση υπάρξεως κατάγματος στη ονυχοφόρο φάλαγγα.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπεία ενός τραυματισμού ακροδακτύλου ξεκινά τη στιγμή του τραυματισμού. Σαν πρώτες βοήθειες είναι η έκπλυση του τραυματισμένου δακτύλου με νερό και αντισηπτικό, αν υπάρχει, και η απλή επίδεσή του. Δεν πρέπει όμως να το δέσουμε πολύ σφικτά κεντρικότερα του τραυματισμού γιατί είτε θα του στερήσουμε πλήρως την αιμάτωσή του με ότι αυτό συνεπάγεται από το μεγάλο χρονικό διάστημα ισχαιμίας, είτε να μειώσουμε τη φλεβική επιστροφή με αποτέλεσμα την εντονότερη αιμορραγία. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνεται αντιτενικός ορός και να δίνεται αντιβιοτική αγωγή.
Ο στόχος της θεραπείας του τραυματισμού ενός ακροδακτύλου είναι να έχουμε ένα ανώδυνο δάκτυλο, κοσμητικά αποδεκτό και με ικανοποιητική αίσθηση στη ράγα του. Συχνά οι τραυματισμοί αυτοί δεν τυχαίνουν της δεούσης προσοχής με συνέπεια επώδυνο και δύσμορφο αποτέλεσμα. Η θεραπεία ποικίλει σε σχέση με τον τύπο του τραυματισμού.
Το κλειστό υπονύχιο αιμάτωμα καλό είναι να παροχετεύεται καθώς ανακουφίζει άμεσα από το πόνο και η αφαίρεση του αιματώματος διευκολύνει την επούλωση της υπονυχίου χώρας. Μεγάλο αιμάτωμα με εκτεταμένη βλάβη του υπονυχίου πρέπει να αντιμετωπίζεται χειρουργικά με αφαίρεση του νυχιού και συρραφή της υπονυχίου χώρας.
Η ίδια θεραπεία πρέπει να ακολουθείται και στα ανοικτά τραύματα, όπου πρέπει να αποκαθίσταται ανατομικά οιαδήποτε τραυματισμός. Απώλεια της υπονυχίου χώρας αντιμετωπίζεται με μόσχευμα είτε από τον ίδιο τον ασθενή είτε με τεχνικό μόσχευμα. Στις περιπτώσεις με δερματικό έλλειμμα πρέπει να αποκαθίσταται με χρήση κρημνών και να αποφεύγεται η βράχυνση του δακτύλου που είναι η ευκολότερη τεχνικά μέθοδος. Οι κρημνοί είναι δυνατόν να ληφθούν από το ίδιο το τραυματισμένο δάκτυλο (τριγωνικοί κρημνοί, ομοδακτυλικός κρημνός), από διπλανό δάκτυλο (διασταυρούμενοι κρημνοί), ή από απομακρυσμένα δάκτυλα. Σήμερα έχουμε σε γνώση πολλούς κρημνούς στο χέρι, ώστε είναι δυνατόν να καλυφθεί οιαδήποτε έλλειμμα στα δάκτυλα.
Οι ακρωτηριασμοί των ακροδακτύλων παρουσιάζουν μεγαλύτερες ιδιαιτερότητες στην αντιμετώπισή τους κυρίως λόγω της ψυχολογικής επιβάρυνσης του τραυματία. Απώλεια τμήματος του σώματος, όσο μικρό και αν είναι αυτό δεν γίνεται εύκολα αποδεκτή. Η απαίτηση του πάσχοντος για συγκόλληση είναι σχεδόν πάντα επιτακτική. Αυτό όμως δεν είναι εφικτό, καθώς στο επίπεδο αυτό τα αγγεία έχουν πολύ μικρή διάμετρο που δεν επιτρέπει τον χειρουργικό χειρισμό τους. Επιπλέον, οι περισσότερες από αυτές τις κακώσεις είναι επακόλουθο σύνθλιψης, με πλήρη καταστροφή των αγγείων. Έτσι ο στόχος της χειρουργικής αντιμετώπισης είναι η διατήρηση του μήκους του εναπομείναντος δακτύλου και η διαμόρφωση του κολοβώματος με τη χρήση τοπικών κρημνών. Σε περιπτώσεις που το κομμένο δάκτυλο έχει μικρό μήκος και δεν συμμετέχει οστικό τεμάχιο, η επανατοποθέτησή του έχει πιθανότητες επαναγγείωσης, ειδικά στα παιδιά και πρέπει να επιχειρείται (composite graft). Σε επίσης μικρά ελλείματα η σύγκλειση κατά δεύτερο σκοπό παρέχει καλό λειτουργικό και αισθητικό αποτέλεσμα, με το μειονέκτημα της παράτασης της νοσηρότητας. Στον αντίχειρα πρέπει να λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα για την ποιότητα του δέρματος καθώς είναι πιθανόν να απαιτηθούν συμπληρωματικές επεμβάσεις για την αποκατάσταση του μήκους του.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ν ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
