Παναγιώτης Γιαννακόπουλος

Κατάγματα στα Παιδιά

Κατάγματα στα Παιδιά

ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

(PEDIATRIC FRACTURES)

Τα κατάγματα στα παιδιά είναι μια πολύ συνηθισμένη κάκωση καθώς η αυξημένη ενεργητικότητα που τα διακρίνει οδηγεί συχνά σε πτώσεις κατά τις καθημερινές και τις αθλητικές δραστηριότητές τους. Η αντιμετώπισή τους έχει αρκετές διαφορές σε σχέση με τους ενήλικες και οφείλονται στην ύπαρξη των ανοικτών επιφύσεων στα παιδιά. Με τον όρο επίφυση, ή συζευκτικός χόνδρος,  εννοούμε το ανατομικό τμήμα του παιδικού οστού, που βρίσκεται στα άκρα κάθε μακρού οστού και προσφέρει την ανάπτυξή του. Οιαδήποτε διαταραχή, ή τραυματισμός του συζευκτικού χόνδρου είναι δυνατόν να οδηγήσει σε διαταραχή της αναπτύξεως και με τελικό αποτέλεσμα τη μόνιμη παραμόρφωση και τον περιορισμό της κίνησης.

Τα οστά στα παιδιά έχουν, επίσης, τρία άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Παρουσιάζουν μεγάλη ελαστικότητα, έχουν ιδιαίτερο παχύ περιόστεο και έχουν μεγάλη ικανότητα ανακατασκευής (remodeling). Η μεγάλη ελαστικότητα έχει σαν αποτέλεσμα την αυξημένη αντοχή στις στρεβλώσεις και στις κάθετες δυνάμεις. Το παχύ περιόστεο, ο ιστός δηλαδή που περιβάλει το οστούν, έχει στηρικτικές ικανότητες καθώς συχνά μένει ανέπαφο στη μια πλευρά του κατάγματος και αυξάνει την αντοχή του. Η ανακατασκευή είναι πολύ σημαντική διεργασία, καθώς επιτρέπει την αυτόματη διόρθωση γωνιώσεων των καταγμάτων που δεν ξεπερνούν ορισμένα όρια. Η ανακατασκευή είναι μεγαλύτερη στις μικρότερες ηλικίες, περιορίζεται στις μεγαλύτερες και γίνεται  μηδενική με την ολοκλήρωση της οστικής ωρίμανσης. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η ανακατασκευή διορθώνει μόνο τις γωνιώδεις παραμορφώσεις και όχι τις στροφικές, όπου η δυνατότητα διόρθωσης είναι ανύπαρκτη. Η μεγάλη αυξητική ικανότητα που έχουν τα παιδιά συντελεί στη πολύ γρήγορη πώρωση των καταγμάτων και η εμφάνιση καθυστερημένης πώρωσης, ή ψευδάρθρωσης, είναι εξαιρετικά σπάνια.

Τα κατάγματα στα παιδιά συχνά είναι παρόμοια με τους ενήλικες. Είναι δυνατόν να είναι ρωγμώδη, πλήρη, απαρεκτόπιστα, παρεκτοπισμένα, ενδοαρθρικά, συντριπτικά, κλειστά, επιπεπλεγμένα κ.λ.π. Υπάρχουν, όμως, και κατάγματα που εμφανίζονται μόνο στα παιδιά και τα οποία είναι.

  • Πλαστική παραμόρφωση και κύρτωση του οστού, χωρίς εμφανές κάταγμα.
  • Κάταγμα δίκην χλωρού ξύλου, όπου υπάρχει λύση στη συνέχεια του οστού από τη μια πλευρά και διατήρηση της συνέχειας στην αντίθετη.
  • Κάταγμα τύπου πόρπης (buckle). Είναι συμπιεστικά κατάγματα που εμφανίζονται στο περιφερικό άκρο του οστού, κυρίως στο αντιβράχιο (περιφερικό άκρο κερκίδας) και μοιάζει με πόρπη ζώνης.
  • Κατάγματα στη περιοχή των επιφύσεων. Έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και εμφανίζουν πιθανότητα διαταραχής στην ανάπτυξη και παραμόρφωση. Η ταξινόμησή τους, σύμφωνα με τους Salter και Harris είναι:

Τύπος Ι: Επιφυσιολίσθηση, ήτοι ο διαχωρισμός της επίφυσης από το υπόλοιπο οστούν. Είναι συχνή κάκωση και είναι δυνατόν να πλήρης, ή ατελής. Πολύ μικρού βαθμού μετατόπιση δεν είναι εμφανής στην ακτινογραφία και συχνά εκλαμβάνεται ως διάστρεμμα.

Τύπος ΙΙ: Είναι η συχνότερη κάκωση, όπου η επίφυση μετατοπίζεται μαζί με ένα τριγωνικό τμήμα του οστού.

Τύπος ΙΙΙ: Είναι σπάνια κατάγματα και αποτελούν κατάγματα μόνο του συζευκτικού χόνδρου και της επίφυσης.

Τύπος IV: Αποτελούν ενδοαρθρικά κατάγματα, όπου συμμετέχει κάταγμα της επίφυσης, με επέκταση στο υπόλοιπο οστούν.

Τύπος V: Η επίφυση υφίσταται συνθλιπτική κάκωση, με αποτέλεσμα σοβαρή βλάβη αυτής. Είναι σπάνια, συχνά διαφεύγει της προσοχής και η πρόγνωση είναι κακή.

 

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Το κύριο σύμπτωμα ενός κατάγματος στα παιδιά είναι ο πόνος, το οίδημα και η παραμόρφωση μετά από κάκωση. Το οίδημα είναι δυνατόν από το να απουσιάζει μέχρι να είναι ιδιαίτερα μεγάλο, όπως σε ένα κάταγμα μηριαίου, κνήμης, ή υπερκονδύλιου κατάγματος στον αγκώνα. Η παραμόρφωση δεν είναι πάντα ορατή, ειδικά στα κατάγματα δίκην χλωρού ξύλου, πόρπης και κακώσεων της περιοχής της επίφυσης.

Το ιστορικό και ο τρόπος του ατυχήματος πρέπει να εξετάζεται προσεκτικά, καθώς συχνά καθορίζει το είδος της βλάβης. Μικρής ενέργειας κάκωση που καταλήγει σε μείζον κάταγμα, πρέπει να διερευνάται για τη πιθανότητα ύπαρξης παθολογικού κατάγματος. Ακαθόριστο και ανεξήγητο ιστορικό, πρέπει να εξετάζεται ιδιαίτερα για τη πιθανότητα κακοποίησης του παιδιού (σύνδρομο κακοποιημένου παιδιού).

Η κλινική εξέταση αναδεικνύει τη τοπική ευαισθησία στη περιοχή του κατάγματος. Νευρολογική και αγγειολογική εξέταση είναι απαραίτητες στις περιπτώσεις υποψίας συνοδού νευρικής, ή αγγειακής βλάβης.

Ο απλός ακτινολογικός έλεγχος είναι απαραίτητος σε κάθε παιδί που πονά μετά από κάκωση και συνήθως είναι αρκετός για την ανάδειξη της βλάβης. Στις περιπτώσεις ενδοαρθρικών καταγμάτων η αξονική τομογραφία είναι δυνατόν να υποβοηθήσει την αρτιότερη μελέτη του κατάγματος. Η μαγνητική τομογραφία έχει θέση σε ιδιαίτερες μόνο περιπτώσεις, όπως είναι η τύπου V κάκωση της επίφυσης, ή ένα παθολογικό κάταγμα.

 

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπεία ενός κατάγματος στα παιδιά ξεκινά την στιγμή του ατυχήματος. Σε υπόνοια κατάγματος της σπονδυλικής στήλης απαγορεύεται οιαδήποτε μετακίνηση του παιδιού και οιαδήποτε μεταφορά εκτελείται από τους διασώστες. Στους πολυτραυματίες εφαρμόζονται οι αρχές αντιμετώπισης του παιδικού τραύματος. Στα υπόλοιπα κατάγματα, που είναι και περισσότερο συνηθισμένα, μια πρόχειρη ακινητοποίηση με ένα κομμάτι ξύλου, ή ακόμα και με μια εφημερίδα, θα απαλύνει το πόνο του παιδιού μέχρι να εξετασθεί και να αντιμετωπιστεί από τον εξειδικευμένο στα παιδιά Ορθοπαιδικό.

Σε αντίθεση με τους ενήλικες, τα κατάγματα στα παιδιά αντιμετωπίζονται με συντηρητικές κυρίως μεθόδους. Στα απλά, μη παρεκτοπισμένα κατάγματα εφαρμόζεται ακινητοποίηση με νάρθηκα, ή πλήρη γύψο για χρονικό διάστημα 3-4 εβδομάδων στο Άνω Άκρο και 6-8 στο Κάτω Άκρο. Τα παρεκτοπισμένα κατάγματα χρήζουν ανατάξεως. Η ανάταξη πρέπει να γίνεται με γενική αναισθησία και συνήθως επιτυγχάνεται με χειρισμούς, χωρίς να απαιτείται ανοικτή χειρουργική πράξη. Χειρουργική θεραπεία απαιτείται στα ενδοαρθρικά κατάγματα και στις περιπτώσεις που δεν είναι εφικτή, για διάφορους λόγους, η κλειστή ανάταξη. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει, διεθνώς, μια τάση διεύρυνσης των ενδείξεων χειρουργικής θεραπείας των καταγμάτων στα παιδιά, όμως θα πρέπει να έχουμε υπόψιν μας ότι η συντηρητική θεραπεία των καταγμάτων στα παιδιά είναι αποτελεσματική και θα πρέπει να προτιμάται όταν αυτό είναι εφικτό.

Τα κατάγματα στα παιδιά, συνήθως, είναι χαμηλής ενέργειας, η αντιμετώπισή τους δεν παρουσιάζει ιδιαίτερα προβλήματα και η πώρωση εμφανίζεται γρήγορα και ομαλά. Υπάρχουν, όμως, και κατάγματα υψηλής ενέργειας, κυρίως μετά από τροχαία ατυχήματα και πτώση από ύψος που παρουσιάζουν ιδιαίτερες δυσκολίες και πρέπει να αντιμετωπίζονται μόνο από οργανωμένα παιδοορθοπαιδικά τμήματα σε νοσοκομεία, ή κλινικές, που έχουν τις κατάλληλες υποδομές και εμπειρία.

 

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ν ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

 

 

Share on facebook
Facebook
Share on google
Google+
Share on twitter
Twitter
Share on linkedin
LinkedIn
Share on pinterest
Pinterest