ΣΦΥΡΟΔΑΚΤΥΛΙΑ ΣΤΟ ΠΟΔΙ
(HAMMER TOE, MALLET TOE, CLAW TOE)
Η σφυροδακτυλία του ποδιού είναι μια συχνή επώδυνη παραμόρφωση των δακτύλων του ποδιού και χαρακτηρίζεται από τη χαρακτηριστική εμφάνιση γαμψοδακτυλίας με συνοδό παρουσία κάλου στη ραχιαία επιφάνεια του ή των δακτύλων. Είναι δυνατόν να αφορά όλα τα δάκτυλα, αλλά συχνότερα προσβάλλεται το δεύτερο δάκτυλο. Οι γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας εμφανίζουν τη παθολογία σε μεγαλύτερο ποσοστό από τους άνδρες.
Η σφυροδακτυλία στο πόδι οφείλεται σε διαταραχή της ισορροπίας των μυών που εκτείνουν και κάμπτουν τα δάκτυλα και συχνά έχει κληρονομικό χαρακτήρα. Πολύ συχνά συνδυάζεται και με άλλες παραμορφώσεις στο πόδι, όπως είναι τι βλαισό μέγα δάκτυλο («κότσι») ή η πτώση των μεταταρσίων και υπάρχει σαφής συσχέτιση των παθολογιών αυτών μεταξύ τους.
Η σφυροδακτυλία (Hammer toe) δεν πρέπει να συγχέεται με άλλες παραμορφώσεις των δακτύλων του ποδιού, όπως είναι η παραμόρφωση τύπου γαμψοδακτυλίας (Claw toe) και η παραμόρφωση τύπου μικρού ξύλινου σφυριού (Mallet toe).
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Στα αρχικά στάδια της σφυροδακτυλίας (Hammer toe) υπάρχει μόνο μικρού βαθμού παραμόρφωση και ερυθρότητα στη μεσότητα της ράχης του δακτύλου που συνήθως είναι ανώδυνη. Η παραμόρφωση εγκαθίσταται σταδιακά και εμφανίζεται με υπερέκταση της μεταταρσοφαλαγγικής αρθρώσεως, κάμψη της φαλαγγοφαλαγγικής και υπερέκταση της τελικής. Αρχικά είναι εύκαμπτη και ανώδυνη και διορθώνεται εύκολα παθητικά. Στη συνέχεια δημιουργείται ο κάλος και αρχίζει το δάκτυλο να πονά. Ο πόνος είναι το κύριο σύμπτωμα που ταλαιπωρεί την / τον πάσχοντα και οφείλεται στο κάλο στη μεσοφαλαγγική (PIP) άρθρωση του δακτύλου. Ο πόνος είναι έντονος και επιδεινώνεται πολύ με τα υποδήματα σε βαθμό που συχνά ο ασθενής αδυνατεί να τα φορέσει. Η παραμόρφωση ενοχλεί λιγότερο και συνήθως είναι αποδεκτή από τον ασθενή, εκτός από τις νέες γυναίκες που τη θεωρούν έντονα ενοχλητική. Με την εξέλιξη της σφυροδακτυλίας η δυσκαμψία γίνεται μόνιμη και επώδυνη στη προσπάθεια διόρθωσής της.
Στις περιπτώσεις με συνυπάρχον βλαισό μέγα δάκτυλο, η χαρακτηριστική παραμόρφωση του μεγάλου δακτύλου είναι ορατή και συχνά οδηγεί σε περαιτέρω παραμόρφωση του β’ δακτύλου, ενώ όταν συνδυάζεται με πτώση των μεταταρσίων έχουμε τη παρουσία των ευμεγεθών κάλων στη πελματιαία επιφάνεια του ποδιού στο επίπεδο των κεφαλών των μεταταρσίων.
Η διάγνωση της σφυροδακτυλίας είναι κλινική και συνήθως δεν απαιτείται συμπληρωματικός ακτινολογικός έλεγχος.
Στη παραμόρφωση τύπου γαμψοδακτυλίας (Claw toe) έχουμε κάμψη όλων των αρθρώσεων του δακτύλου, με αποτέλεσμα την εμφάνιση κάλου τόσο στη ράχη του δακτύλου στο επίπεδο της μεσοφαλαγγικής άρθρωσης, όσο και στην άκρη του δακτύλου από τη πρόσκρουση του ακροδάκτυλου στο έδαφος.
Στη παραμόρφωση τύπου μικρού ξύλινου σφυριού (Mallet toe), εμφανίζεται έντονη κάμψη μόνο της τελικής φάλαγγας με εμφάνιση κάλου στο ακροδάκτυλο από τη πρόσκρουσή και τη τριβή του στο έδαφος.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπεία της σφυροδακτυλίας και των υπόλοιπων παραμορφώσεων των δακτύλων στο πόδι είναι συνάρτηση του χρόνου εμφάνισης και της βαρύτητας της παραμόρφωσης. Ήπια παραμόρφωση και μικρού χρόνου εμφάνισης δύναται να αντιμετωπιστεί συντηρητικά με ασκήσεις διατάσεως και εφαρμογή ειδικών ναρθήκων. Σε προχωρημένα στάδια με επώδυνο κάλο και σκληρή, ή μαλακή, παραμόρφωση η θεραπεία είναι μόνο χειρουργική. Υπάρχουν διάφορες επεμβάσεις που γίνονται και αφορούν είτε τα μαλακά μόρια (τενοτομές και τενοντομεταφορές), είτε τα οστά (αρθροδέσεις ή αφαιρετικές αρθροπλαστικές). Σε επιλεγμένες περιπτώσεις απαιτούνται συνδυασμός οστικών και μαλακών μορίων επεμβάσεις και η επιλογή είναι συνάρτηση της ίδιας της παθολογίας και της εμπειρίας του Χειρουργού. Η ταυτόχρονη διόρθωση των υπολοίπων παραμορφώσεων του ποδιού (βλαισός μέγας δάκτυλος, πτώση μεταταρσίων) θεωρείται αυτονόητη. Το τελικό αποτέλεσμα συνήθως είναι πολύ καλό και ο ασθενής παραμένει ανώδυνος για το υπόλοιπο της ζωής του.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ν ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
